Niemand kan het ongrijpbare grijpen

George Bernard Shaw: 'alle grote waarheden beginnen als godslastering'. Zowel God als de waarheid zijn ongrijpbare begrippen, maar met die aantekening is er veel nuttigs over te zeggen en te schrijven.
Neale Donald Walsch is de auteur van verschillende Gesprekken met God. Hij vat de boodschap van God samen als "Jullie hebben me helemaal verkeerd begrepen". Hiermee illustreert Walsch zijn eigen ongrijpbaarheid. Wie goed tegen deze vorm van humor kan, leest zijn boeken gemakkelijk weg.
Had hij echt een gesprek met God? In de eerste boeken wilde hij nog wel de indruk wekken, toen eenmaal de boeken begonnen te lopen, liet hij in latere werken die schijn steeds meer achterwege. Zijn inzichten zijn er niet minder indrukwekkend en leerzaam om. Dat zouden meer channelaars moeten doen.
De boodschap van God is de boodschap van Walsch en van de meeste mensen die van eenheid uitgaan en naar eenheid zoeken.

In 2013 en 2014 verscheen zijn trilogie Gesprekken met de mensheid, waarin hij geheel en al vanuit zijn eigen inzichten schrijft. Een deel van de 25 boodschappen van God (samengevat in Wat God zei) zijn de volgende.

1. We zijn allen één. … Je bent een uitdrukking van God op aarde.
2. Er is genoeg. … Het enige wat je moet doen is delen.
3. Er is niets wat je moet doen. … Er is een hoop dat je zult doen, maar niets wat er van je vereist wordt.
4. God praat met iedereen, altijd. … De vraag is wie luistert er?
5. Er is geen Ruimte en Tijd, er is alleen het Hier en Nu.
6. Liefde is alles wat er is.

Aan deze inzichten kun je zien dat hij gelieerd is aan het non-dualisme, het Taoïsme en het boeddhisme. Hij laat het Oude en Nieuwe Testament links liggen en propageert een nieuw evangelie en spiritualiteit.
Volgens Walsch denken we te veel in dyades. Een dyade is een groep bestaande uit twee personen. Zij is de kleinst mogelijke sociologische eenheid waarbij sprake kan zijn van interactie. Walsch noemt gewone tweedelingen ook een dyade: tweeledigheid, dualisme, tegenstellingen, dichotomieën, dilemma’s, etc.. Voorbeelden zijn goed-slecht, leven-dood, man-vrouw, warm-koud. Hij pleit voor het denken in triades via een begrip tussen de polen in. Een dyade slaat als het ware dood, een triade maakt beweging en ontwikkeling mogelijk. In twee dimensies zijn wij gevangen, in drie dimensies kunnen we vrij zijn. Er zijn dan cyclische herhalingen, maar er is ook groei mogelijk, als een spiraal die wentelt in een bepaalde richting.

Walsch gaat uit van het bestaan van de ziel naast lichaam en geest. Intuïtie zetelt in de ziel. De geest waakt over ons voortbestaan en kan een rechtstreekse weg naar de ziel openen. “De ziel stort zijn essentie uit –de ware essentie van haar zijn– en die essentie spreekt door jou, als jou. Dit manifesteert zich zonder enige moeite omdat het in feite is wie je werkelijk bent”.
In dit citaat stelt Walsch impliciet dat de ziel zowel een onderdeel van ons als van God is. Vandaar dat hij in gesprek met zichzelf met God kan “praten”. Elders schrijft hij "Ik weet wel dat de 'iemand anders' die dit boek geschreven heeft slechts een ander deel van mij is.
Walsch verandert respect voor God van vrees naar evenwaardigheid. Iedereen kan met God praten en niemand wordt uitgesloten. Hierdoor kan de liefde stromen, terwijl er een evenwicht is tussen betrokkenheid (liefde) en afstand houden (vrijheid). Zie ook de definitie van respect (via de labels onderaan).

Hoe kan jouw ziel worden benaderd?
Via meditatie.
Stap 1 is jouw geest zich op iets anders te laten concentreren. Dit vereist oefening.
Stap 2 is een ontwikkeling van een hunkering naar verbondenheid.
Stap 3 is vergroten van het bewustzijn.

De drie stappen worden door Walsch niet echt helder en daarmee bruikbaar beschreven.
Ook hij kan niet waarmaken dat je het ongrijpbare kan (be)grijpen.

De kracht van zijn boeken is dat religieuze en spirituele zaken gewoon en minder hoogdravend worden behandeld. De zwakte van zijn snelle producties is dat zijn boeken wel wat beter geredigeerd kunnen worden. Er is veel herhaling en er is veel gebruik van woorden als “de truc is”, “waar het op neer komt”, “begin met”, “het is simpel”, “de essentie is”. De stijl van Walsch lijkt op een reeks achtervolgingsscènes uit een film waarin bij elk volgend shot de achtervolger(s) weer wat achteruit zijn geplaatst en de achtervolgde net niet lijkt te worden gegrepen.

Een mooi citaat uit Het enige wat ertoe doet Gesprekken met de mensheid.
Als onderdeel van Gods "grootste" geschenk, namelijk vrijheid, kun je (het leven) met een schone lei beginnen (terwijl de ziel reïncarneert). Cursieve aanvullingen van mij.

Voor Walsch heeft de ziel een agenda en levert instrumenten om samen te werken met de geest. Deze instrumenten zijn de volgende.
Dankbaarheid maakt je in een oogwenk vrij van strijd en lijden.
Hercontextualisatie maakt je in een oogwenk vrij van boosheid en wrok.
Medeleven maakt je in een oogwenk vrij van zelfverwijt en gebrek aan eigenwaarde en van frustratie met anderen.
Vergiffenis maakt je in een oogwenk vrij van alle pijn, beschadigingen of verwondingen op enigerlei wijze uit welke bron dan ook.
Niets van dit alles zal gebeuren als je niet eerst volledig in bereidwilligheid stapt.

In de video (van één van zijn websites) demonstreert Walsch de werking van deze agenda en haar instrumenten'.
In de inleiding van "Wat God zei" maakt Walsch een politiek statement.
"Het is tijd dat we hier eerlijk zijn: niets werkt. En dan bedoel ik ook niets.
Geen enkel groot systeem dat we hier op deze planeet hebben opgezet functioneert zoals het hoort. Ons politieke systeem niet. Ons economisch systeem niet. Ons milieukundige systeem niet. Ons onderwijskundige systeem niet. Ons sociale systeem niet. En ons spirituele systeem niet. … Ze leveren een resultaat op waarvan we zeggen dat we het niet willen".
Tot zover een citaat uit de inleiding.

Volgens Walsch zijn bovengenoemde boodschappen bedoeld om alles te veranderen. Hij roept de lezers op om via een community op Internet met elkaar daarin samen te werken.

Misschien is daarom boodschap nummer 16 interessant.
"Zodra je iets afkondigt, zal alles wat tegengesteld is in die ruimte komen. Dit is de Wet van Tegengestelden die een Contextueel Veld produceert waarbinnen dat wat je wenst uit te drukken ervaren kan worden".
Het verhaal gaat dat God meer wilde doen dan alleen maar te bestaan en wenste Zichzelf te ervaren. Om dit te kunnen doen moest God iets ervaren wat Hij niet zelf was.

Het gevoel van eenheid met anderen kan worden bevorderd door je te verplaatsen in het standpunt van de ander. Dan gaat het om het ervaren van de gevoelens die bij dat standpunt worden opgeroepen.
Wie iets wil bereiken, een doel of meer kwaliteit, moet inschatten wanneer en hoe een obstakel aan te pakken dat op zijn weg komt. Of het is een illusie, of je kunt het beter vermijden of je kunt het gebruiken. Wie niet bang is om de ervaring aan te gaan dat illusies en overtuigingen niet waar zijn, maakt het ongrijpbare weer iets grijpbaarder.

Een straffende Godheid is een misvatting

Wie gelooft in een almachtige God zou ook moeten aannemen dat die God onafhankelijk is van de mens. Of die God streng of liefdevol of beide is, is onze menselijke interpretatie van wat we menen te zien aan Goddelijke ingrepen. Wat mensen vervolgens met anderen doen als gevolg van die interpretatie gaat ons allemaal aan of je nu een gelovige, een agnost of een atheïst bent.

Neale Donald Walsch heeft vele boeken geschreven over zijn gesprekken met God. In een soort afsluitend boek onder de titel “Wat God zei” kijkt hij terug op deze gesprekken. In het boek behandelt hij 25 boodschappen van God, die hij heeft beluisterd.

Boodschap nummer 22 luidt:
“Er zijn Vijf Misvattingen over God die crisis, geweld, moorden en oorlog creëren. Ten eerste het idee dat God iets nodig heeft. Ten tweede het idee dat God kan falen in het krijgen van wat Hij nodig heeft. Ten derde het idee dat God jou van Hem gescheiden heeft omdat je Hem niet hebt gegeven wat Hij nodig heeft. Ten vierde het idee dat God nog steeds nodig heeft wat Hij zo hard nodig heeft dat God nu van jou verlangt dat jij dit, vanaf jouw afgescheiden positie, aan hem geeft. Ten vijfde het idee dat God je zal vernietigen als je niet tegemoetkomt aan Zijn eisen”.

Walsch: “Veel religies en miljarden volgelingen geloven dit. Zij zullen je vertellen dat wanneer je niet aan Gods eisen voldoet, je ten gevolge hiervan zult branden en onmetelijk zult lijden in de eeuwige vuren van de hel.
Dit ben ik de Tweede Straf van God gaan noemen. De Eerste Straf was verbanning uit de Hof van Eden. De Tweede Straf is de afwijzing van de geschiktheid om terug te keren en de veroordeling tot eeuwig durende marteling”.

Klik hier voor een uitwerking van deze geschiedenis.

Walsch concludeert met de cynische samenvatting: “Je hebt een God die dingen nodig heeft, die niet kan krijgen wat Hij nodig heeft, die jou heeft weggestuurd omdat Hij niet kon krijgen wat Hij nodig had van je voorvaderen miljarden jaren geleden, die nu eist dat je Hem geeft wat Hij op dit moment nodig heeft en die je eeuwig zal straffen wanneer je dit niet doet”.
“God kan niet falen dat te krijgen wat God nodig heeft, vooropgesteld dat God iets nodig heeft. God heeft de mensheid niet van Hem gescheiden. God eist niet van ons dat we God iets geven. En God zal ons nooit vernietigen voor het niet tegemoetkomen aan Gods niet-bestaande eisen”.

Vul hier voor God in: Allah of Boeddha of welke Godheid dan ook. Wanneer je ook nog eens aanneemt dat we allemaal een deel van God in ons hebben, dan kan de prettige conclusie niet anders zijn dan dat God een liefhebbende God is. Wie aan God een wraakzuchtige of straffende inborst toeschrijft heeft zijn eigen, discutabele belangen om dit beeld aan anderen op te leggen. Dat belang is meestal macht uit te oefenen door de ander bang te maken.

Volgens Walsch is het eerste geschenk van God aan de mens “vrijheid”. "Vrijheid is tot uitdrukking gebrachte liefde". Daarmee hebben we ook een verantwoordelijkheid die inhoudt dat wij mensen in de gaten moeten houden of er liefde in plaats van bloed stroomt. En dat geldt voor alle mensen of zij nu wel of niet gelovig zijn. Andermans grenzen overschrijden mag nooit verdedigd worden uit naam van een God of wat dan ook.
“Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”. Dit adagium is de basis van ons rechtssysteem, etiquette, religie, moraal et cetera.
Voor wie dit niet herkent, het adagium kun je ook verwoorden als: "waar andermans grenzen beginnen, houdt mijn vrijheid op".
Onze menselijke vrijheid en verantwoordelijkheid houdt ook in dat we God niet kunnen verwijten dat hij/zij niet ingrijpt bij onrecht en ellende. Het verklaart ook dat God zowel door sommigen gezien wordt in alle levensvormen als zelf voor iedereen onzichtbaar is. Net als een Zelf in een mens niet fysiek aanwijsbaar is, is God ongrijpbaar.

Wat hebben we aan de opvattingen en boeken van Walsch?
Het beeld dat we (via de ziel) allemaal onderdeel zijn van een liefhebbende God maakt het aantrekkelijker om aandacht te hebben voor spiritualiteit. We hebben er namelijk alleen maar positieve gevolgen van te verwachten. De kunst is om het kaf van het koren te kunnen (onder)scheiden en niet over het hoofd te zien dat die liefhebbende en vrijheid schenkende God ons ook evenwaardigheid voorhoudt. Een opspelend ego (dat zich meer voelt dan een ander) en een zuivere kijk op spiritualiteit gaan moeilijk samen.
Het valt onder onze vrijheid dat we zonder Godsbewijs de opvattingen van Walsch serieus nemen en tegelijk (on)gelovig, atheïst of agnost blijven. De opvattingen kunnen bijdragen aan het begrip voor het standpunt van anderen en weerhouden ons hopelijk tot het vellen van oordelen daarover.

Volgens Walsch is boodschap 23:
"Er zijn ook Vijf Misvattingen over het leven die eveneens crisis, geweld, moorden en oorlog creëren. Ten eerste het idee dat mensen van elkaar gescheiden zijn. Ten tweede het idee dat er niet genoeg is van wat mensen nodig hebben om gelukkig te zijn. Ten derde het idee dat om de spullen te krijgen waarvan er niet genoeg is, mensen met elkaar moeten wedijveren. Ten vierde het idee dat sommige mensen beter zijn dan andere mensen. Ten vijfde het idee dat het juist is dat mensen hun ernstige meningsverschillen die gecreëerd zijn door al die andere misvattingen oplossen door elkaar te doden".

Net als bij het motto van de Franse Revolutie “vrijheid, gelijkheid en broederschap” gaat het bij boodschap 23 om het (h)erkennen van de eenheid tussen mensen. In yoga heeft de namasté mudra, ook wel het respectgebaar, de symbolische betekenis van "ik buig naar de godheid in jou". Het staat symbool voor respect. "De ziel in mij, groet de ziel in jou".
God spiegelt zich in de medemens.
Eenheid is ook het terrein van de non-dualiteit (A-dvaita: niet-twee). Wat een non-duale levensstijl kan opleveren staat in deze column.

De verwijdering tussen God en mensen onderling

Al duizenden jaren vertellen mensen over een breuk in de relatie tussen mens en God. In de oudst bekende verhalen was er sprake van vele onsterfelijke goden, die eigenschappen hadden die op mensen leken. Goden als spiegels van het menselijke karakter. Er was behoefte om te verklaren waarom God niet rechtstreeks was te benaderen of om het bestaan van maar één God te bewijzen.

In een onlangs ontcijferde tekst, 800 jaar ouder dan de eerste Bijbelteksten, zou de god Adam bestraft zijn voor zijn bemoeienis met de strijd tussen de scheppergod El en zijn rivaal Horon. Horon, in de vorm van een slang, beet Adam en hij veranderde in een sterfelijk mens. Om het verlies van zijn onsterfelijkheid te compenseren schiep (een zonne)god de vrouw (zodat ze door hun kinderen toch voort konden leven).

Net als bij de machtsstrijd in de godenwereld lijkt het er op dat er van oudsher competitie is tussen culturen in het presenteren van een monotheïstische Godsbeeld. In de Joodse en islamitische religie heeft God (Allah) als het ware gewonnen en hebben de andere bovenaardse wezens een bijrol gekregen als engelen. Het zijn de engelen die menselijke trekjes vertonen en soms ongehoorzaam zijn. Zo zou de duivel (Lucifer of Satan genoemd) een gevallen engel zijn. In de Bijbel schiep God man en vrouw en laat hen leven in het Paradijs op slechts een voorwaarde, namelijk dat zij niet aten van de vruchten van de boom van het kennis van goed en kwaad. Die kennis leidt tot veroordelen en afstand tot de ander. Kennis van goed en kwaad was voorbehouden aan de goden. Met het eten van deze vruchten zouden de mensen goden worden.
Het was de duivel in de vorm van een slang die Eva verleidde om toch van de vrucht te eten en Adam te bewegen om dat ook te doen. Het leidde tot de verwijdering van God en de mens en verdrijving uit het paradijs. Sindsdien lag de erfzonde als een vloek over hun nageslacht en bidden gelovigen in het onze vader om "vergeving van onze schuld".

Het christendom slaagde erin om zich te nestelen in de top drie van monotheïsmen door 2 millennia te verhalen over de geboorte van Jezus als zoon van God, die de banvloek van de zondeval weer verbrak. Het is al die tijd weer mogelijk om terug te keren tot God, maar wanneer en in welke vorm? Dat wordt bepaald met de wederkomst van Christus op de dag van het laatste Oordeel. Zelf was Jezus naar verluid in staat om uit de dood op te staan en na het tonen van het bewijs en het geven van instructies aan zijn discipelen weer naar de Hemel te varen. Gelovigen worden begraven in afwachting van de wederopstanding en uitroeiing van het Kwaad. Er zullen weinig mensen zijn die zich laten begraven omdat zij letterlijk verwachten op de jongste dag weer op te staan. Geen wonder dat crematie steeds populairder is geworden. Het is not done om geestelijken over de logica van wederopstanding en andere verhalen uit de Bijbel door te zagen. Wat een gelovige echt gelooft is dan ook vaak onduidelijk: "er is iets of meer tussen hemel en aarde".

Het zijn in de afgelopen eeuwen de kerkelijke instituties geweest die getracht hebben de menselijke behoeften aan een beter leven te kanaliseren en zo macht te verwerven. Priesters gaven aan hoe je leven moest (met een beloning na de dood) en hoopten zo de mensheid te verheffen boven de onschuldige, maar onbewust levende dieren.
Nu we leven in een samenleving van welvaart is voor velen de wens tot het toetreden van het hiernamaals verdwenen. Het leven voor de dood is inmiddels aardig paradijselijk geworden. We willen niet langer verteld worden hoe te leven of verlost worden. Dat maken we zelf wel uit.

Gebleven is de drang tot competitie, de machtsstrijd en de neiging om te veroordelen. Monotheïstische culturen claimen dat zij een persoonlijke relatie met God hebben die zich exclusief zal inzetten voor hun eigen zaak. En dat leidt tot kinnesinne en bloedige godsdienstoorlogen. Nietzsche verklaarde dat God dood was, mogelijk om een bijdrage te leveren tot het staken van de gevechten op leven en dood.

Mensen vinden het nog steeds moeilijk om anderen als gelijke te accepteren. In sport en spel leven we die kinderlijke behoefte uit om meer en beter te zijn dan een ander. We willen blijven groeien en ontwikkelen, niet in de laatste plaats om ook op de oude dag autonoom en comfortabel te kunnen leven.
Mensen willen veiligheid en erkenning. We willen als goed beoordeeld worden. Als eerste van onze ouders, dan van onze leraren, later van onze partner of werkgever en het zou mooi zijn wanneer we het ook van God zouden krijgen.

In het leven zijn er een aantal angstige momenten dat we verwijderd raken van de ander. Het begint bij de geboorte met het doorknippen van de navelstreng, vervolgens maken we de eerste breuk in het ontdekken van ons ego en we oefenen in het zelfstandig verbinding maken en loslaten in onze puberteit. De laatste breuk met anderen is bij onze dood. Gelovigen hopen dan genoeg krediet te hebben verzameld om opgenomen in een probleemloos leven in een hiernamaals.
Op deze wijze hopen mensen te ontsnappen aan de zinloosheid van het leven. "Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren". Velen zien hierin het recht op een vrij leven en weinigen zien een plicht om een evenwaardig leven te leiden en hierin wederkerigheid te eisen van anderen.

Het disciplineren van jezelf uit religieuze motieven, het je houden aan de tien geboden of gewoon uit fatsoen kost sommigen veel moeite. Het valt dan niet gemakkelijk te kijken naar anderen die het niet zo nauw nemen met de regels of die een geloof beschimpen. Trots en eerwraak leiden tot agressie die in tegenspraak is met de religieuze beginselen die oproepen tot naastenliefde, compassie, mededogen en barmhartigheid.

We hebben moeite met vertrouwen en ruimte te geven aan anderen. Het boeddhisme waarin stilte, ruimte en leegte belangrijke elementen zijn, vinden veel westerse mensen aantrekkelijk maar ook lastig. We willen die elementen wel voor onszelf, maar wanneer we het overlaten aan anderen zou er dan genoeg voor onszelf overblijven? Wij zijn gericht op "doen" en onderschatten de waarde van "laten".
Het boeddhisme slaat met haar non-dualiteit een brug over de kloof die we ervaren naar anderen. Er is eenheid in niet twee-zijn.

Zie ook Neale Donald Walsch over de misvatting dat een almachtige God behoefte zou hebben om mensen te straffen.

Liefde en ijdelheid

Waarom communiceert God niet rechtstreeks?

De vraag waarom God niet rechtstreeks communiceert met de mensheid is een van de grote mysteries van het geloof en de spiritualiteit. Er zijn verschillende mogelijke antwoorden op deze vraag, afhankelijk van de overtuigingen en interpretaties van verschillende religies en spirituele stromingen. Hieronder vind je enkele mogelijke antwoorden. 

• God communiceert wel rechtstreeks met de mens. Sommige mensen geloven dat God wel rechtstreeks communiceert met de mensheid, maar dat we dit vaak niet opmerken of begrijpen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren via innerlijke inspiratie, dromen of visioenen, of door middel van een mystieke ervaring. 
• Mensen zijn niet in staat om God rechtstreeks te begrijpen. Anderen stellen dat God te groot, te complex of te transcendent is om door de menselijke geest volledig te worden begrepen. In deze visie kan God zich alleen aan ons openbaren in beperkte mate en door middel van symbolen, verhalen en metaforen. 
• God wil dat we onze eigen spirituele weg vinden. Een andere verklaring is dat God ons bewust de vrijheid geeft om onze eigen spirituele weg te vinden en te groeien door middel van onze eigen ervaringen en keuzes. In deze visie is het aan ons om ons te openen voor de spirituele dimensie van het leven en te zoeken naar betekenis en wijsheid. 
• Het is de taak van spirituele leiders om tussenpersoon te zijn. Ten slotte is er een visie dat God communicatie met de mensheid wel rechtstreeks kan hebben, maar dat dit via speciaal gekozen spirituele leiders gebeurt. Deze leiders fungeren als bemiddelaars tussen God en de mensheid en helpen ons om de boodschappen van God te begrijpen en toe te passen. 

Het is belangrijk om te benadrukken dat dit slechts enkele mogelijke antwoorden zijn op de vraag waarom God niet rechtstreeks communiceert met de mensheid. Elke persoon en elke spirituele traditie heeft zijn eigen unieke antwoord op deze vraag, en het is aan elk individu om zijn eigen spirituele pad te vinden en zijn eigen antwoorden te ontdekken.

Twee bemiddelaars

Marianne Williamson vertelt in haar boek Terugkeer naar liefde wat “Een cursus in wonderen” haar deed; hoe zij ging inzien dat God ervaarbare liefde is en hoe dit haar veranderde. Zij ging zien welke blokkades haar verhinderden deel te hebben aan de krachten van de liefde. Haar angsten verschrompelden en zij leerde anderen niet te beoordelen, maar te begrijpen en te vergeven. Behalve een bemoedigend heeft het boek ook een aansporend karakter. Want door ons open te stellen voor Gods nabije aanwezigheid en door zijn liefdesenergie door ons heen te laten stromen, maken wij liefde tot werkelijkheid in ons en om ons heen. Het dagelijks leven komt aan de orde met thema's als werk, geld, carrière, lichaam, gezondheid, ijdelheid, leeftijd en dood, waarna zij sluit met het leven na de dood.

Tot zover de beschrijving van haar boek.


Wie het boek leest wordt inderdaad aansprekend meegenomen in de zoektocht van Williamson naar liefde, maar naarmate het boek vordert, plaatst zij zichzelf steeds meer als de spreekbuis van God op aarde. Daarmee schiet zij haar doel voorbij.
Het wonder van God en liefde kan slechts deels in woorden worden uitgedrukt.

In de epiloog van het Derde gesprek met God door Neale Donald Walsch (die zich ook graag met God "vereenzelvigde") het volgende citaat.

Onthoud altijd dat liefde vrijheid is.
Je hebt geen ander woord nodig om dat te definiëren.
Je hebt geen andere gedachte nodig om dat te bevatten.
je hebt geen andere daden nodig om dat te uiten.

Je zoektocht naar de ware definitie van liefde is voorbij.
Nu is de enige vraag of je deze gift van liefde
aan jezelf en aan een ander kunt geven,
net zoals Ik haar aan jou heb gegeven.

Alle systemen, overeenkomsten, besluiten en keuzes
die vrijheid uitdrukken, drukken God uit.
Want God is vrijheid en vrijheid is tot uitdrukking
gebrachte liefde.

De ander als spiegel van de ziel

Eenzaamheid en heling

Wie op Internet zoekt naar het antwoord op de vraag waarom God de mens schiep, komt veel vermakelijke uitleg tegen. Zonder de pretentie te hebben wel de waarheid in pacht te hebben wil ik de volgende metafoor aan u voorleggen.

Een van de vele redenen die aangedragen zijn als verklaring voor het scheppen van de mens is dat God eenzaam was en zichzelf wilde ontmoeten en spiegelen in zijn evenbeeld. Hij schiep dus een paradox: mensen zijn individuen die allemaal verschillend, maar ook zijn evenbeeld. Er is eenheid in verscheidenheid. We zijn allemaal concrete vormen van het vormloze zelf.
Om verschillend te kunnen zijn moeten mensen in zekere mate vrij zijn en zelf(s) het bestaan van God kunnen ontkennen. Dan pas wordt het interessant, nietwaar?
Misschien gaat dit beeld van mensen die anderen nodig hebben om hun eenzaamheid te verdrijven en tot zelfkennis te komen ook op voor de romantische liefde. De romantiek leidt tot samensmelten en eenheid.
We zoeken een partner om meerdere redenen, bijvoorbeeld om onszelf te leren kennen en samen de eenzaamheid te verdrijven.
Of de reden is dat de een ietwat gehavend uit zijn jeugd is gekomen en een andere, gebutste ziel zoekt om te helen en om mee samen te smelten. We projecteren dan in onze verliefdheid de gemiste kansen die onze ouders niet hebben gegeven. De ander moet dan de leegte vervullen. Lukt de heling dan kunnen we weer verder.
In de ander zien we onszelf weerspiegeld, maar de ander voegt (in de interactie) ook een interpretatie toe, waarmee we onszelf nog beter kunnen leren kennen.

“Ken uzelve en gij zult het Al en de goden kennen”.

Van zelf naar Zelf

Wanneer iemand zichzelf goed kent en diepgaand inzicht heeft in zijn of haar eigen gedachten, gevoelens, verlangens en motivaties, kan dit leiden tot een gevoel van innerlijke verbondenheid. Dit bewustzijn kan vervolgens uitgroeien tot een groter besef van de gemeenschappelijke menselijke ervaring en de onderlinge verbondenheid van alle levende wezens. Dit kan uiteindelijk leiden tot het inzicht dat de grenzen tussen het individuele zelf en het collectieve Zelf vloeiend en illusoir zijn.

Mensen die zich bewust zijn van de eenheid in alles, kunnen de neiging hebben om hun persoonlijke identiteit en ego minder centraal te stellen en meer open te staan voor de bredere menselijke ervaring en het grotere geheel van het universum. Dit kan leiden tot een gevoel van mededogen, empathie en dienstbaarheid aan anderen.

Wat wil een mens nog meer?

Voor wie de metafoor van het evenbeeld van God aanspreekt, kan de visie van Eckhart Tolle interessant zijn. Tolle roept op om jezelf te observeren en je niet te identificeren met je ego en met jouw verstand en gevoel. Die identificatie leidt tot verbreking van de verbinding.
In de visie van Tolle ben je als het ware een toeschouwer van een toneelstuk waarbij je tegelijk speler en regisseur bent. Je bent de ruimte waarin het toneelstuk zich afspeelt. Hoe minder identificatie, hoe groter de ruimte om naar jezelf te kijken, maar ook (paradoxaal) om verbinding met de ander te ervaren.
De ziel wordt door de verschillende religies als het ondeelbare en onsterfelijke deel van de mens, diens essentie gezien. Door uit te gaan van de non-dualiteit is de vraag of en waar een ziel bestaat minder relevant. De mens is immers het evenbeeld van God.
Het boeddhisme ontkent het bestaan van een permanente ziel. Boeddhist Eckhart Tolle spreekt over het ontwaken van een nieuw bewustzijn, een "zien in de eigen ware aard", die leeg is en dat er een onveranderlijke essentie (zelf) ontbreekt in alles wat er bestaat (vorm heeft). Alles verandert, panta rhei. Niets is eeuwig, alles (al zijnde) wordt. Inzicht in de aard van de eenheid geeft rust om de verandering te accepteren.

Zie ook Neale Donald Walsch.